2. Konar-Göçer Şeyhbizini Aşireti ilgili Hükümlerin Özeti

2,1 Çermik Kazası Diyarbekir Eyaleti Defter

Numarası: 2

Sayfa Numarası: 295

Şeyhbizinli Aşîreti’nden üç yüz hâne yaylaklarından gelirlerken, Ömerkânlı Oymağı eşkıyâsı, başka bir eşkıyâ grubu ile beraber bunların üzerlerine saldırmış ve altmış at ve öküz ve mâl ve erzâklarını, dört binden fazla koyunlarını gasb etmiştir. Bundan başka Hüseyin isimli kimsenin iki bin beşyüz kuruşunu almışlardır.

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 107

Çermik Kazâsı’na bağlı köylerin sâkinlerinden, Şeyhbizinli Aşîreti’nden bazı kimselerin ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken ve sâdât-ı kiramdan olanlardan rüsum-u raiyyet talep edilmesi kanûnlara aykırı iken, zâbitleri tarafından bunlardan kanunlara aykırı olarak rüsum-u raiyyet vergisi talep edilmektedir. Bundan başka zorla yem ve yiyecek almak istemektedir ve defter-i hâkanîde zâbite hâsıl kayd olunan yaylak ve kışlak yerlerinden faydalanmadıkları halde bunlardan yaylak ve kışlak resmi istenmektedir.

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 109

Amid ve Çermik Kazâları nâiblerine hüküm ki Çermik Kazâsı’nda vâki kurâ sâkinlerinden Şeyhbizinli Ekrâdı Aşîreti’nden göçebe tâifesinden sâdât-ı kirâmdan Esseyyid Mehmed ve Esseyyid (…) ve Seyyid Yusuf ve Seyyid Süleyman ve Seyyid Mahmud ve Seyyid Resul bin Seyyid (…) zîde şerîfihum gelüb bunlar İmam Bâkır evlâdlarından ve sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi siyâdet hücceti ve temessükleri olub rüsûm-u raiyyet talebi ve sâir mezâlim ile taaddî olundukları yoğiken kurâ-i mezbûr zâbiti olan aşîret-i mezkûre beği hilâf-ı kanûn rüsûm-u raiyyet ve müft ü meccânen arpa ve saman ve koyun ve kuzu ve bal ve yağ ve yumurta ve yoğurt ve sâir yem ve yiyecek talebiyle taht-ı kazânızda mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde taaddî eyledüklerinden gayri bunlar resm-i defter-i hakânide mezkûra hâsıl kayd olunan yaylak ve kışlak yerlerine hayvânâtlarıyla varub yaylayub ve kışladukları yoğiken resm-i yaylak ve kışlak talebiyle rencîdeden hâli olmadukların bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâhir-i Muharrem sene 1179 Defter

Numarası : 3

Sayfa Numarası : 109

Amid ve Çermik Kazâları nâiblerine hüküm ki Çermik Kazâsı’nda vâki kurâ sâkinlerinden Şeyhbizinli Ekrâdı Aşîreti’nden göçebe tâifesinden sâdât-ı kirâmdan Seyyid Yusuf Seyyid Hüseyin bin Seyyid Mehmed ve Seyyid İsmail bin Seyyid (…) ve Seyyid Abdullah ve Seyyid İsa bin Seyyid İsmail Beğ zîde şerîfihum gelüb bunlar İmam Muhammed Bâkıri evlâdlarından ve sahihü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İslambol nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi siyadet hüccet ve temessükleri olub rüsûm-u raiyyet talebi ve sâir mezâlim ile taaddî olundukları yoğiken kurâ-i merkume zâbiti olan aşîret-i mezkûre beği hilâf-ı kanûn rüsûm-u raiyyet ve müft ü meccânen arpa ve saman ve koyun ve kuzu ve bal ve yağ ve yumurta ve yoğurt ve sâir yem veyiyecek talebiyle taht-ı kazânızda mürur u ubûr eyledükleri mahallerde taaddî eyledüklerinden gayri bunları resm-i defter-i hâkanîde mezkûra hâsıl kayd olunan yaylak ve kışlak yerlerine hayvânâtlarıyla varub yaylayub ve kışladukları yoğiken resm-i yaylak ve kışlak talebiyle dahi rencîdeden hâli olmadukların bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâhir-i Muharrem sene 1179

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 109

Amid ve Çermik Kazâları nâiblerine hüküm ki Çermik Kazâsı’nda vâki kurâ sâkinlerinden Şeyhbizinli Ekrâdı Aşîreti’nden göçebe tâifesinden sâdât-ıkirâmdan Esseyyid İsmail ve Seyyid Osman ve Seyyid Hasan veSeyyid (…) ve Seyyid Ahmed ve Ali bin(…) şerîfihum gelüb bunlar İmam MehmedBâkıri evlâdlarından ve sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İslambol nükebâsından yedlerinde ma’mûl siyâdet ve temessükleri olub rüsûm-u raiyyet talebi ve sâir mezâlim ile taaddî olundukları yoğiken kurâ-i merkume zâbiti olan aşîret-i mezbûre beği hilâf-ı kanûn rüsûm-u raiyyet ve müft ü meccânen arpa ve saman ve koyun ve kuzu ve bal ve yağ ve yumurta ve yoğurt ve sâir yem ve yiyecek talebiyle taht-ı kazânızda mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde taaddî eyledüklerinden gayri bunlar resm-i defter-i hâkanîde mezkûra hâsıl kayd olunan yaylak ve kışlak yerlerine hayvânâtlarıyla varub yaylayub ve kışladukları yoğiken resm-i yaylak ve kışlak talebiyle dahi rencîdeden hâli olmadukların bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâhir-i Muharrem sene 1179

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 109

Amid ve Çermik Kazâları nâiblerine hüküm ki Çermik Kazâsı’nda vâki kurâ sâkinlerinden Şeyhbizinli Ekrâdı Aşîreti’nden göçebe tâifesinden sâdât-ı kirâmdan Esseyyid Mehmed ve Esseyyid (…) ve Seyyid Yusuf ve Seyyid Süleyman ve Seyyid Mahmud ve Seyyid Resul bin Seyyid (…) zîde şerîfihum gelüb bunlar İmam Bâkır evlâdlarından ve sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi siyâdet hücceti ve temessükleri olub rüsûm-u raiyyet talebi ve sâir mezâlim ile taaddî olundukları yoğiken kurâ-i mezbûr zâbiti olan aşîret-i mezkûre beği hilâf-ı kanûn rüsûm-u raiyyet ve müft ü meccânen arpa ve saman ve koyun ve kuzu ve bal ve yağ ve yumurta ve yoğurt ve sâir yem ve yiyecek talebiyle taht-ı kazânızda mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde taaddî eyledüklerinden gayri bunlar resm-i defter-i hakânide mezkûra hâsıl kayd olunan yaylak ve kışlak yerlerine hayvânâtlarıyla varub yaylayub ve kışladukları yoğiken resm-i yaylak ve kışlak talebiyle rencîdeden hâli olmadukların bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâhir-i Muharrem sene 1179

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 109

Amid ve Çermik Kazâları nâiblerine hüküm ki Çermik Kazâsı’nda vâki kurâ sâkinlerinden Şeyhbizinli Ekrâdı Aşîreti’nden göçebe tâifesinden sâdât-ı kirâmdan Seyyid Yusuf Seyyid Hüseyin bin Seyyid Mehmed ve Seyyid İsmail bin Seyyid (…) ve Seyyid Abdullah ve Seyyid İsa bin Seyyid İsmail Beğ zîde şerîfihum gelüb bunlar İmam Muhammed Bâkıri evlâdlarından ve sahihü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İslambol nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi siyadet hüccet ve temessükleri olub rüsûm-u raiyyet talebi ve sâir mezâlim ile taaddî olundukları yoğiken kurâ-i merkume zâbiti olan aşîret-i mezkûre beği hilâf-ı kanûn rüsûm-u raiyyet ve müft ü meccânen arpa ve saman ve koyun ve kuzu ve bal ve yağ ve yumurta ve yoğurt ve sâir yem veyiyecek talebiyle taht-ı kazânızda mürur u ubûr eyledükleri mahallerde taaddî eyledüklerinden gayri bunları resm-i defter-i hâkanîde mezkûra hâsıl kayd olunan yaylak ve kışlak yerlerine hayvânâtlarıyla varub yaylayub ve kışladukları yoğiken resm-i yaylak ve kışlak talebiyle dahi rencîdeden hâli olmadukların bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâhir-i Muharrem sene 1179

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 109

Amid ve Çermik Kazâları nâiblerine hüküm ki Çermik Kazâsı’nda vâki kurâ sâkinlerinden Şeyhbizinli Ekrâdı Aşîreti’nden göçebe tâifesinden sâdât-ıkirâmdan Esseyyid İsmail ve Seyyid Osman ve Seyyid Hasan veSeyyid (…) ve Seyyid Ahmed ve Ali bin(…) şerîfihum gelüb bunlar İmam MehmedBâkıri evlâdlarından ve sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İslambol nükebâsından yedlerinde ma’mûl siyâdet ve temessükleri olub rüsûm-u raiyyet talebi ve sâir mezâlim ile taaddî olundukları yoğiken kurâ-i merkume zâbiti olan aşîret-i mezbûre beği hilâf-ı kanûn rüsûm-u raiyyet ve müft ü meccânen arpa ve saman ve koyun ve kuzu ve bal ve yağ ve yumurta ve yoğurt ve sâir yem ve yiyecek talebiyle taht-ı kazânızda mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde taaddî eyledüklerinden gayri bunlar resm-i defter-i hâkanîde mezkûra hâsıl kayd olunan yaylak ve kışlak yerlerine hayvânâtlarıyla varub yaylayub ve kışladukları yoğiken resm-i yaylak ve kışlak talebiyle dahi rencîdeden hâli olmadukların bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâhir-i Muharrem sene 1179

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 233

Amid kadısına ve Çermik Nâhiyesi nâibine hüküm ki Çermik Nâhiyesi’nde vâki kurâ sâkinlerinden Şeyhbizinli Ekrâdı tâifesinden sâdât-ı kirâmdan Seyyid Resul bin Ali ve Seyyid Yusuf bin Mehmed ve Seyyid Ahmed bin Hüseyin ve Seyyid Mehmed bin Osman Seyyid Abbas bin Abdi ve Seyyid İbrahim bin Hasan ve diğer Seyyid Resul bin Hasan ve Abdullah bin Hasan zîde şerîfihum südde-i saâdetime arzuhal idüb bunlar kurâ-yı merkume sâkinlerinden ve İmam Muhammed Bâkıri evlâdlarından sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan isbât-ı neseb eyledüklerine yedlerinde İstanbul nükebâsından ma’mûl bi siyadet hücceti ve temessükleri olub bu âna gelince rüsum-u raiyyet talebi ve sâir mezâlim ile taaddî olundukları yoğiken kurâyı mezbûre zâbiti olan aşiret-i merkume beği ve hilâf-ı kanûn rüsum-u raiyyet ve müft ü meccânen arpa ve saman ve koyun ve kuzu ve bal ve yağ ve yumurta ve yoğurt ve sâir yem ve yiyecek talebiyle taht-ı kazâlarınızda mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde taaddî eyledüklerinden gayri resm-i defterde zâbiti mezkûra hâsıl kayd olunan kadîmi yaylak ve kışlak yerlerine hayvânâtlarıyla varub yaylayub ve kışladukları yoğiken resim mutâlebesiyle dahi rencîdeden hâli olmadukların bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün emr-i şerîf yazılmışdır Fî Evâhir-i Şevvâl sene 1188

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 233

Amid monlasına ve Çermik nâibine hüküm ki Çermik Kazâsı’nda vâki kurâ sâkinlerinden Şeyhbizinli Ekrâdı Aşîreti’nden göçebe tâifesinden Seyyid Hüseyin bin Seyyid (…) zîde şerîfe gelüb bu İmam Muhammed Bâkıri evlâdından sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüğüne İstanbul nükebâsından yeddinde ma’mûl bi siyadet hücceti ve temessüğü olub bu âna gelince rüsum-u raiyyet mutâlebe olunduğu yoğiken kurâ-yı mezbûre zâbiti olan aşiret-i mezbûre beği hilâf-ı defter ve kanûn rüsum-u raiyyet talebi ve müft ü meccânen arpa ve saman ve koyun ve kuzu ve bal ve yağ ve yumurta ve yoğurt ve sâir yem ve yiyecek mutâlebeyle taht-ı kazâlarınızda mürûr ve ubûr eyledüğü mahallde taaddî eyledüğünden gayri (…) defterde zâbiti mezkûra hâsıl kayd olunan kadîmi yaylak ve kışlak yerlerine zamânında koyun ve sâir davarlarıyla varub yaylayub ve kışladukları yoğiken yaylak ve kışlak resmi mutâlebesiyle dahi taaddîden hâli olmaduğun bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ itmeğin kanûn üzere amel olunmak emrim olmuşdur Fî Evâhir-i Şevvâl sene 188

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 233

Amid mollasınave Çermik nâibine hüküm ki Çermik Kazâsı’nda vâki kurâ sâkinlerinden Şeyhbizinli Ekrâdı Aşîreti’nden göçebe tâifesinden sâdât-ı kirâmdan İmam Muhammde Bâkıri evlâdlarından Seyyid Musa bin Mehmed ve Şeyh Seyyid diğer Musa bin Ali ve Seyyid Molla İbrahim bin Ahmed zîde şerîfihim gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi siyadet hücceti ve temessükleri olub bu âna gelince rüsum-u raiyyet mutâlebesiyle taaddî olundukları yoğiken kurâ-yı mezbûre zâbiti olan aşiret-i mezbûre beği hilâf-ı kanûn rüsûm-u raiyyet ve müft ü meccanen arpa ve saman ve koyun ve kuzu ve bal ve yağ ve yumurta ve yoğurt ve sâir yem ve yiyecektalebiyle taht-ı kazâlarınızda vâki’ mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde taaddî eyledüklerinden gayri bunlar resm-i defterde zâbiti mezkûra hâsıl kayd olunan kadîmi yaylak ve kışlak yerlerine zamanında koyun ve sâir davarlarıyla varub yaylayub ve kışladukları yoğiken yaylak ve kışlak resmi mutâlebesiyle dahi taaddî eyledüğün bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak bâbında emr-i şerîfim yazılmışdır Fî Evâhir-i Şevvâl sene 188

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 233

Amid monlasına ve Çermik nâibine hüküm ki Çermik Kazâsı’nda vâki kurâ sâkinlerinden Şeyhbizinli Ekrâdı Aşîreti’nden göçebe tâifesinden sâdâtı kirâmdan Seyyid Molla Abdullah (?) ve Seyyid Molla Hasan ve Seyyid (…) ve Seyyid İbrahim ve Seyyid Sadık ve Seyyid Ahmed ve Seyyid Mehmed ve Seyyid İsmail ve Seyyid Yusuf zîde şerîfihim gelüb bunlar İmam Muhammed Bâkıri evlâdlarından sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi siyadet hücceti ve temessükleri olub bu âna gelince rüsum-u raiyyet talebi ve sâir mezâlim ile taaddî olundukları yoğiken kurâ-yı mezbûre zâbiti olan aşiret-i mezbûre beği hilâf-ı kanûn rüsum-u raiyyet ve müft ü meccanen arpa ve saman ve koyun ve kuzu ve bal ve yağ ve yumurta ve yoğurt ve sâir yem ve yiyecek talebiyle taht-ı kazâlarınızda vâki’ mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde taaddî eyledüklerinden gayri resm-i defterde zâbiti mezbûra hâsıl kayd olunan kadîmi yaylak ve kışlak yerlerine zamanında koyun ve sâir davarlarıyla varub yaylayub ve kışladukları yoğiken hilâf-ı kanûn yaylak ve kışlak mutâlebesi dahi taaddîden hâli olmaduğun bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün emr-i şerîfe yazılmışdır Fî Evâhir-i Şevvâl sene 188

2.2 Amid Sancağı Diyarbekir Eyaleti

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 151

Amid Kazâsı’ndan sâkin göçebe taifesinden, Şeyhbizinli Aşîreti’nden, sâdât-ı kiramdan bazı kimselerin ellerinde, sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belge varken ve ödemeleri gereken vergilerden hisselerine düşeni kasaba ahalisiyle öderlerken, bunlardan kanunlara aykırı olarak fazla vergi talep edilmektedir

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 167

Amid Kazâsı’ndan Şeyhbizinli Aşîreti’nden ve sâdât-ı kiramdan olanların ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken ve bunların kendi geçimleri için besledikleri yüzellişer adet koyunlarından âdet-i ağnâm vergisi almak kanunlara aykırı iken, âdet-i ağnamları toplayan me’mûrlar bunların yüzellişer âdet koyunlarından ’da vergi almak istemektedirler.

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 222

Amid Kazâsı’ndan Şeyhbizinli Aşîreti’nden ve sâdât-ı kiramdan olanların ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken ve bunlar kendi geçimleri için besledikleri yüzellişer adet koyunlarından fazlasının vergisini ödemeye razı oldukları halde ve yüzellişer adet koyunlarından âdet-i ağnâm vergisi almak kanunlara aykırı iken, âdet-i ağnamları toplayan me’mûrlar bunların bütün koyunlarından vergi almak istemektedirler.

Defter Numarası: 4

Sayfa Numarası: 66

Amid Kazâsı’ndan Şeyhbizinli Aşîreti’nden bazı kimselerin ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken ve ödemeleri gereken vergilerini ödemekte bir kusurları yokken, bunlardan kanunlara aykırı olarak fazla vergi talep edilmektedir.

Defter Numarası: 5

Sayfa Numarası: 69

Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kiramdan Seyyid Ahmed, Seyyid Resul ve Seyyid Musa’nın ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken ve Amid Kazâsı’ndan vergi alınması gereken emlâk ve yerleri yokken, bundan kanunlara aykırı olarak vergi talep edilmektedir.

Defter Numarası: 5

Sayfa Numarası: 70

Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kiramdan Seyyid Abdullah, Seyyid Sadık’ın oğlu Alihan’nın ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken ve Amid Kazâsı’nda vergi alınması gereken emlâk ve yerleri yokken, bundan kanunlara aykırı olarak vergi talep edilmektedir.

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 151

Amid Kazâsı nâibine hüküm ki Amid Kazâsı’nda sâkin göçebe tâifesinden Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kiramdan Seyyid (…) evlâdından Seyyid Ali ve Seyyid Hüseyin ve Seyyid (…) ve Seyyid İbrahim ve Seyyid (…) ve Seyyid Osman ve Seyyid Yusuf ve Seyyid İsmail ve Seyyid Halil ve Seyyid Hüseyin zîde şerîfim südde-i saâdetime arzuhal idüb bunlar sahîhü’nneseb sadât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi senedât ve hüccetleri olmağla üzerlerine edâsı lâzım gelen avârız ve imdâd-ı hazariye ve sâir emr-i şerîfimle vâki tekâlîfden tahammüllerine göre hisselerine düşeni kasaba ahâlîsiyle maan edâ idüb bilâ emr-i şerîf tekâlîfi şâkka mutâlebesiyle taaddî ve rencîde olunmaları îcâb itmez iken ehl-i örf tâifesi taraflarından mücerred celb-i mâl sevdâsıyla hilâf-ı şer’-i kanûn ve bilâ emr-i münif tekâlîfi şâkka mutâlebesiyle taaddî ve rencîdeden hâli olmaduklarun bildürüb hilâf-ı şer’ ve kanûn ve bilâ emr-i münif tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddî ve rencîde itdürülmeyüb men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amelolunmak içün yazılmışdır Fi Evâsıt-ı Şa’bân sene 1180

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 152

Amid Kazâsı nâibine hüküm ki Amid Kazâsı’nda sâkin göçebe tâifesinden Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kiramdan Seyyid (…) evlâdından Seyyid İsmail ve Seyyid Hüseyin ve Seyyid Mehmed ve Seyyid Abdullah ve Seyyid Süleyman ve Seyyid Osman ve Seyyid diğer Süleyman ve Seyyid Ali ve Seyyid Veli ve Seyyid Mustafa ve Seyyid İsmail ve Seyyid Ali oğlu Seyyid Musa ve Seyyid Hasan ve Seyyid Hüseyin zîde şerîfim (?) gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi senedât ve hüccetleri olmağla üzerlerine edâsı lâzım gelen avârız ve imdâd-ı hazariye ve sâir emr-i şerîfimle vâki tekâlîfden tahammüllerine göre hisselerine düşeni kasaba-i mezbûre ahâlîsiyle maan edâ idüb bilâ emr-i şerîf tekâlîfi şâkka mutâlebesiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken ehl-i örf tâifesi taraflarından mücerred celb-i mâl sevdâsıyla hilâf ve kanûn ve bilâ emr-i münif tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddî ve rencîdeden hâli olmaduklarun bildürüb hilâfı- şer’ ve kanûn ve bilâ emr-i münif tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddî ve rencîde itdürülmeyüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâsıt-ı Şa’bân sene 1180

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 152

Amid Kazâsı nâibine hüküm ki Amid Kazâsı’nda sâkin göçebe tâifesinden Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kiramdan Seyyid (…) evlâdından (…) Seyyid Mehmed ve Seyyid Süleyman ve Seyyid Bekir ve Seyyid (…) zîde şerîfim gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi senedât ve hüccetleri olmağla üzerlerine edâsı lâzım gelen avârız ve imdâd-ı hazariyye ve sâir emr-i şerifimle vâki tekâlîfden tahammüllerine göre hisselerine düşeni kasaba-i mezbûre ahâlîsiyle maan edâ idüb bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddî ve rencide olunmaları îcâb itmez iken ehl-i örf tâifesi taraflarından mücerred celb-i mâl sevdâsıyla hilâf-ı şer’ ve kanûn ve bilâ emr-i münif tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddî ve rencîdeden hâli olmaduklarun bildürüb hilâf-ı şer’ ve kanûn ve bilâ emr-i münif tekâlifi şâkka mutâlebesiyle taaddî ve rencîde itdürülmeyüb men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâsıt-ı Şa’bân sene 1180

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 152

Amid Kazâsı naibine (hüküm ki) Amid Kazâsı’nda sâkin göçebe tâifesinden sâdât-ı kirâmdan Seyyid (…) evlâdından Seyyid Hüseyin oğlu Seyyid Musa ve Seyyid Abdullah ve Seyyid Halil ve Seyyid Mehmed ve Seyyid diğer Hüseyin ve Seyyid Yusuf zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İslambol nükebâsından yedlerinde ma’mul bi senedât ve hüccetleri olmağla üzerlerine edâsı lâzım gelen avârız ve imdâd-ı hazariye ve sâir emr-i şerîfimle vâki tekâlîfden tahammüllerine göre hisselerine düşeni kasaba-i mezbûre ahâlîsiyle maan edâ idüb bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken ehl-i örf tâifesi taraflarından mücerred celb-i mâl sevdâsıyla hilâf-ı şer’ ve kanûn ve bilâ emr-i münif tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddî ve rencîdeden hâli olmaduklarun bildürüb hilâf-ı şer’ ve kanûn ve bilâ emr-i münif tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddî ve rencide it dürülmeyüb men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâsıt-ı Şa’bân sene 180

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 167

Amid Kazâsı nâibine hüküm ki Kazâ-i mezbûr sâkinlerinden Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kirâmdan Seyyid Bekir ve Seyyid Ahmed ve Seyyid Mustafa zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi temessükve hüccet-i şer’iyyeleri olub üzerlerine edâsı lâzım gelen imdâd-ı hazariyye ve sâir emr-i şerîf ile vâki tekâlîflerin edâ idüb bu makule sâdât-ı kirâmdan olanların kendü sebeb-i maîşetleri içün besledükleri yüzelli aded koyunlarından resm-i ağnâm alınmak hilâf-ı kanûn iken hâliyâ âdet-i ağnâm cem’ine me’mur olanlar cümle koyunlarından resm-i ağnâm ve ehl-i örf taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle dâimâ taaddî ve rencîdeden hâli olmadukların bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanun üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâsıt-ı Muharrem sene 1181

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 222

Amid kadısına hüküm ki Amid Kazâsı’nda sâkin Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kirâmdan Seyyid (…) Paşa oğlu Seyyid Mehmed ve torunları Seyyid (…) ve Seyyid (…) ve Seyyid İbrahim zîde şerîfihum südde-i saâdetime arzuhal ibüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdâtı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub sebeb-i maîşetleri içün besledükleri yüzellişer re’s ağnamlarından mâadâsının resm-i ağnâmların âdet-i ağnâm tahsîldârlarına edâya râzılar iken cümlesinden alurum deyü hilâf-ı kanûn taaddî ve rencîde eyledüklerin bildürüb sebeb-i maîşetleri içün besledükleri yüzellişer re’s ağnâmlarından resm-i ağnâm mutâlebesiyle hilâf-ı kanûn rencîde itdürülmemek bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kânun üzere amel olunmak emrim olmuşdur Evâil-i Receb sene 1188

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 382

Amid ve Erzurum monlalarına ve eyâlet-i Diyarbekr ve eyâlet-i Erzurum’da vâki zikr-i âtî mürûrunun bulundukları kazâların kuzât ve nevvâbına hüküm (ki) Konar ve göçer göçebe tâifesinden İmam Bâkıri ve Zeynelabidin evlâdlarından sâdât-ı kirâmdan Seyyid Musa ve Seyyid Mehmed ve Seyyid İsmail ve ( ) ve ( ) zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İslambol nükebâsından ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub taht-ı kazânıza tâbi kasabât ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu tekâlîf alınmak îcâb ider emlâk ve yerleri olmayub mürûr u ubûr eyleddükleri mahallerde dahl îcâb itmez iken ahâlîleri siz dahi bizimle maan tekâlîfden hisse viriniz deyü taaddî ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîfi şâkka mutâlebesiyle kasabât ve kurâ zâbitleri rüsum-u raiyyet talebi ile hilâf-ı kanûn rencîde eyledüklerin bildürüb hilâf-ı kanûn olvechle taaddî ve tasallutları men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ itmeğin kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâil-i Safer sene 194

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 389

Erzurum ve Amid kadılarına ve eyâlet-i Diyarbekr ve eyâlet-i Erzurumda vâki zikr-i âtî mürûrilerin bulundukları kazâların kuzât ve nevvâbına hüküm ki Konar ve göçer tâifesinden İmam Bâkıri ve Zeynelabidin evlâdlarından sâdât-ı kirâmdan Seyyid (…) ve Seyyid Veli ve Seyyid İbrahim ve Seyyid (…) ve Seyyid Osman ve Seyyid Abdi ve Seyyid (…) ve Seyyid Yusuf ve Seyyid Hasan ve Seyyid Mahmud ve Seyyid ( ) ve Seyyid ( ) zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub taht-ı kazânıza tâbi kasabât ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu tekâlîf alınmak îcâb ider emlâk ve yerleri olmayub mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde dahl îcâb itmez iken ahâlîleri siz dahi bizimle maan tekâlîfden hisse viriniz deyü taaddî ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîfi şâkka mutâlebesiyle ve kasabât ve kurâ zâbitleri dahi rüsum-u raiyyet talebi ile hilâf-ı kanûn rencîde eyledüklerin bildürüb hilâf-ı kanûn olvechle taaddî ve tasallutları men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün emr-i âli yazılmışdır Fî Evâsıt-ı Safer sene 194

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 393

Amid monlasına eyâlet-i Diyarbekr’de vâki zikr-i âti mürûrilerin sâkin oldukları kazâların kuzât ve nevvâbına (hüküm ki) (…) kirâmdan Zeynelabidin ve İmam Muhammed Bâkıri evlâdlarından Şeyhbizinli Aşîre’i'nden sâdât-ı kirâmdan Seyyid Resûl ve Seyyid İsmail ve Seyyid Davud ve Seyyid (…) ve Seyyid Mehmed ve Seyyid Süleyman ve Seyyid Ali ve Seyyid Mustafa ve Seyyid Ömer ve Seyyid Şeyh Eyüb zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İslambol nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub bunların zikr olunan kazâlara bağlu kasabât ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu tekâlîf alınmak îcâb ider emlâk ve yerleri olmayub tekâlîf mutâlebesiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken ahâlîleri avârız ve hazariye ve sâir evâmir-i şerife ile kasabât ve kurâmıza (…) olan tekâlîfden bizimle maan hisse viriniz deyü taaddî ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîfi şâkka mutâlebesiyle ve kasabât ve kurâ zâbitleri dahi rüsum-u raiyyet mutâlebesiyle taht-ı kazânızda mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde taaddî ve rencîde ve (…) hâli olmadukların bildürüb hilâf-ı kanûn olvechle olan taaddî ve tasallutları men’ ve def’olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak bâbında Fî Evâsıt-ı Cemâziye’l-âhir sene 194

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 396

Amid kadısı (…) kadılarına eyâlet-i Diyarbekr’de vâki zikr-i âti mürûrunun bulundukları kazâların kuzât ve nevvâbına (hüküm ki) İmam Bâkıri evlâdlarından sâdât-ı kirâmdan konar ve göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden Esseyyid Molla (…) ve Seyyid Ebûbekir ve Seyyid Hasan ve Seyyid Hüseyin zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub Ergani Kazâsı’na tâbi Kafirdağı nâm mahallde eben an cedd mutasarrıf oldukları resimlü yaylak ve kışlaklarına zamânında hayvânlarıyla varub çıkub yaylayub ve kışlayub otundan ve suyundan intifâ ve tahammüllerine göre resm-i yaylak ve kışlakların sâhib- arza edâ idüb eyâlet-i Diyarbekr’de mürûr u ubûr eyledükleri ba’zı kasabât ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu emlâk ve yerleri olmayub tekâlîf mutâlebesiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken ahâlisi zuhûr ve avârız ve hazariyye ve sâir evâmir-i şerîfe ile vârid olan tekâlîfden siz dahi bizimle maan hisse viriniz deyü taaddî ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîfi şâkka ve müft ü meccânen yem ve yiyecek ve arpa ve saman ve yağ ve bal ve koyun ve kuzu ve tavuk ve sâir bunlar misüllü (…) ve mezâlim (…) mutâlebesiyle taaddî ve rencidelerinden ahvâlleri dîger-gûn ve mükerrerü’l-hâl oldukların ve sâdât hüccetleri ve temessükleri olduğun bildürüb yedlerinde olan senedâtları mûcebince amel olunub hilâf-ı kanûn ziyâde talebi ve ahâlî-i kurâ taraflarında tekâlîf ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka ve müft ü meccânen yem ve yiyecek ve sâir (…) ve mezâlim (…) mutâlebesiyle rencide itdürülmeyüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ ve dîvân-i hümâyûn kaleminden kanûn suâl olundukda mezkûrun sahîhü’n-neseb sâdât-ı kiramdan olduklarına yedlerinde İstanbul nükebâsından ma’mûl hüccet ve temessükleri olub resm-i defterde mukayyed kadîmi yaylak ve kışlaklarına zamânında koyun ve sâir davarlarıyla çıkub ve varub yaylayub ve kışlayub otundan ve suyundan intifâ’ ve tahammüllerine göre yaylak ve kışlak resimlerin sâhib-i arza edâda kusûrları olmayub esnâ-yı râhda vâki’ yaylak ve kışlaklarına mürûr u ubûr eyledükleri kasaba ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında avârız hânesine bağlu tekâlîf alınmak îcâb ider kadîmi reâyâ emlâk ve yerleri yoğsa kasaba ve kurâ ahâlîleri taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddîleri mugayir-i kanûndur deyü tahrîr olunmağla kanûn üzere amel olunmak bâbında Fî Evâhir-i Rebi’u’l-evvel sene 1197

Defter Numarası : 4

Sayfa Numarası : 16

Amid kadısına ve eyâlet-i Diyerbekr’de vâki zikr-i âtî mürûrunun bulunduğu kazâların kuzât ve nevvâbına hüküm ki İmam Bâkıri evlâdından sâdât-ı kirâmdan konar ve göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden Seyyid Monla Ahmed ve oğulları Seyyid Hasan ve Seyyid Mehmed ve Seyyid Hüseyin ve Seyyid Osman ve karındaşı Seyyid Abdi ve Seyyid Yusuf zîde şerîfihum südde-i saâdetime arzuhal idüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub Ma’den Kazâsı’na tâbi (…) nâm mahallde vâki eben an cedd mutasarrıf oldukları resimlü yaylakları resimlü yaylaklarına zamanında hayvânâtlarıyla varub çıkub yaylayub otundan ve suyundan intifâ’ ve tahammüllerine göre resm-i yaylakların sâhib-i arza edâ idüb eyâlet-i Diyarbekr’de mürûr u ubûr eyledükleri ba’zı kasabât ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu emlâk ve yerleri olmayub tekâlîf mutâlebesiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken ahâlîsi zuhûr ve avârız ve hazariyye ve sâir evâmir-i şerîfe ile vârid olan tekâlîfden siz dahi bizimle maan hisse viriniz deyü taaddî ve sâhib-i arz dahi hilâf-ı kanûn resm-i raiyyet ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka ve müft ü meccânen (…) mezâlim (…) mutâlebesiyle taaddî ve rencîdelerinden ahvâlleri dîger-gûn ve mükerrerü’l-hâl oldukların ve bu bâbda yedlerinde sâdât-ı hüccetleri ve temessükleri olduğun bildürüb yedlerinde olan senedâtları mûcebince amel olunub hilâf-ı kanûn ziyâde talebiyle ve resm-i raiyyet ve tekâlîf ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka ve müft-ü meccânen yem ve yemek ve sâir (…) mezâlim (…) mutâlebesiyle rencîde itdürülmeyüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim sudûrunu istidâ’ ve dîvân-ı hümâyûnum kaleminden kanûn suâl olundukda bunlar konar ve göçer tâifesinden ve sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub eyâlet-i Diyarbekr’de mürûr u ubûr eyledükleri kasabât ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında avârız hânesine bağlu tekâlîf alınmak îcâb ider emlâk ve yerleri yoğise ehl-i örf tâifesi taraflarından bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddîleri mugayir-i kanûndur deyü tahrîr olunmağla kanûn üzere amel olunmak içün emr-i şerîfim yazılmışdır Fî Evâhir-i Muharrem sene 195

Defter Numarası : 4

Sayfa Numarası : 66

Amid kadısına hüküm (ki) Amid Kazâsı’ndan ve göçebe tâifesinden Şeyhbizinli Aşîreti’nden Zeynelabidin neslinden Seyyid Mehmed ve Seyyid Süleyman ve Seyyid Bekir ve Seyyid (…) ve Seyyid Ali ve Seyyid Hüseyin zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi temessükleri ve hüccetleri olmağla üzerlerine edâsı lâzım gelen avârız ve imdâd-ı hazariyye ve sâir evâmir-i şerîfimle vâki tekâlîflerini cem’ine me’mûra edâ idüb mugayir-i kanûn taaddî olunmaları îcâb itmez iken ehl-i örf tâifesi taraflarından bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle hilâf-ı kanûn taaddîden hâli olmadukların bildürüb hilâf-ı kanûn ehli örf taraflarından bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddî itdürülmeyüb men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün fermân-ı âlî yazılmışdır Evâhir-i Cemâziye’l-âhir sene 197

Defter Numarası : 4

Sayfa Numarası : 67

Amid kadısına hüküm (ki) Amid Kazâsı’nda Zeynelabidin neslinden ve göçebe tâifesinden Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kirâmdan (…) Seyyid Abdal ve Seyyid Halil ve Seyyid Yusuf ve Seyyid Osman ve Seyyid Mehmed ve Seyyid İsmail zîde şerîfihum gelüb bunlar üzerlerine edâsı lâzım gelen avârız ve imdâd-ı hazariye ve sâir evâmir-i şerîfimle vâki olan tekâlîfi cem’ine me’mûra edâ idüb ve sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi temessük ve hüccetleri olub rüsûm-u raiyyet ve bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken ehl-i örf tâifesi taraflarından bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka ve (…) Kasabası voyvodaları taraflarından dahi hilâf-ı kanûn resm-i raiyyet mutâlebesiyle taaddîden hâli olmadukların bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ itmeğin kanûn üzere amel (olunmak içün) yazılmışdır Fî Evâhir-i Cemâziye’l-evvel sene 197

Defter Numarası : 5

Sayfa Numarası : 69

Amid kadısına hüküm ki Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kirâmdan Seyyid Ahmed ve Seyyid Resûl ve Seyyid Musa zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine yedlerinde İstanbul nükebâsından ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub Amid Kazâsı toprağında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu tekâlif alınmak îcâb ider kadîmi reâyâ emlâk ve yerleri olmayub tekâlîf talebiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken kasaba-i mezbûre ahâlîleri taraflarından emr-i şerîf ile vârid olan tekâlîfden siz dahi bizimle maan hisse viriniz deyü hisse talebi ve ehl-i örf tâifesi taraflarında dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şakka ve yem ve yiyecek mutâlebesiyle taaddî ve rencîdeden hâli olmadukların bildürüb kanûn üzere amel olunub merkumların hilâf-ı kanûn olvechle olan taaddîleri men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ ve dîvân-ı hümâyûnumdan kanûn suâl olundukda bunların Amid Kasabası toprağında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu tekâlîf alınmak îcâb ider kadîmi reâyâ emlâk ve yerleri yoğsa kasaba-i mezbûre ahâlîsi taraflarından emr-i şerîf ile vârid olan tekâlîfden siz dahi bizimle maan hisse viriniz deyü hisse talebi ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddîlerinin men’iiçün emr-i şerîf i’tâ’sı kanûndandır deyü tahrîr olunmağla kanûn üzere amel olunmak bâbında Evâsıt-ı (…) sene 208

Defter Numarası : 5

Sayfa Numarası : 70

Amid kadısına hüküm ki Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kirâmdan Seyyid Abdullah ve Seyyid Sadık veledi Alihan zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-neseb eyledüklerine yedlerinde İstanbul nükebâsından ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub Amid Kazâsı toprağında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu tekâlif alınmak îcâb ider kadîmi reâyâ emlâk ve yerleri olmayub tekâlîf talebiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken kasaba-i mezbûre ahâlîleri taraflarından emr-i şerif ile vârid olan tekâlîfden siz dahi bizimle maan hisse viriniz deyü hisse talebi ve ehl-i örf tâifesi taraflarında dahi bilâ emr-i şerîf (tekâlîf-i) şâkka ve yem ve yiyecek mutâlebesiyle taaddî ve rencîdeden hâli olmadukların bildürüb kanûn üzere amel olunub merkumların hilâf-ı kanûn olvechle vâki’ olan taaddîleri men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ ve dîvân-ı hümâyûnumdan kanûn suâl olundukda bunların Amid Kasabası toprağında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza 1bağlu tekâlif alınmak îcâb ider kadîmi reâyâ emlâk ve yerleri yoğsa kasaba-i mezbûre ahâlisi taraflarından emr-i şerîf ile vârid olan tekâlîfden siz dahi bizimle maan hisse viriniz deyü hisse talebi ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddîlerinin men’içün emr-i şerif i’tâ’sı kanûndur deyü tahrîr olunmağla kanûn üzere amel olunmak bâbında Evâsıt-ı Receb sene 208

Defter Numarası : 5

Sayfa Numarası : 196

Amid kadısına ve eyâlet-i Diyarbekr’de vâki’ zikr-i âti merkumların bulundukları kazâ ve nevâhînin kuzât ve nevvâbına (hüküm ki) Bâkıri evlâdından sâdât-ı kirâmdan konar ve göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden Seyyid Molla Ahmed ve oğulları Seyyid Hasan ve Seyyid Mehmed ve Seyyid Hüseyin ve Seyyid Osman ve Seyyid Yusuf sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan ve isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub Ergani Ma’deni Kazâsı’na tâbi’ Kafirdağı nâm mahallde vâki eben an cedd mutasarrıf oldukları resimlü yaylak ve kışlak yerlerine zamânında hayvânâtlarıyla varub çıkub yaylayub ve kışlayub otundan ve suyundan intifâ’ ve tahammüllerine göre resm-i yaylak ve kışlağı sâhib-i arza edâ idüb eyâlet-i Diyarbekr’de mürûr u ubur eyledükleri kasabât ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avarıza bağlu tekâlif olunmak îcâb ider reâyâ emlâk ve yerleri olmayub tekâlîf mutâlebesiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken ahâlîsi zuhûr ve avârız ve hazariyye ve sâir evâmir-i şerîfe ile vârid olan tekâlîfden siz dahi bizimle maan viriniz deyü tekâlîf talebiyle taaddî ve sâhib-i arz tarafından hilâf-ı kanûn resm-i raiyyet ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka ve müft ü meccânen yem ve yiyecek mutâlebesiyle rencîdeden hâlleri dîger-gûn olduğu bâ arzuhal inhâ ve inâyet istid’â eyledüklerinden dîvân-ı hümâyûnumdan kanûn suâl lede’t-tahrîr kanûn üzere amel olunmak bâbında binyüzdoksanbeş senesi evâhir-i Muharrem’inde bir kıt’a ve mukaddemâ sâdır olan emr-i şerîf mûcebince amel olunmak içün doksan senesi evâsıt-ı Zi’l-ka’de’sinde virilen evâmir-i şerîfemin ihrâcıyla mukaddemâ sâdır olan emr-i şerîf mûcebince kanûn üzere amel olunmak içün binyüzdoksansekiz senesi evâsıt-ı Sâfer’inde dîvân-ı hümâyûnum tarafından Molla Ahmed ve oğulları Seyyid Hasan ve Seyyid Mehmed ve Seyyid Osman ve Seyyid Abdi ve Seyyid İbrahim zîde şerîfihumun südde-i saadetime takdîm eyledükleri arzuhallerinde ber-vech-i muharrer emr-i âlî sâdır eylemişken yine ehl-i örf tâifesi taraflarından kendülerine rencîde ve taaddî ve cevr ve cefâ olunduğun inhâ ve yedlerinde mevcûd emr-i âlî ve hüccet-i şer’iyye mûcebince fi mâ ba’d kimesne tarafından taaddî ve rencîde olunmamak bâbında müceddeden bir kıt’a emr-i şerifim sudûrunu istidâ’ eyledüklerinden husûs-u mezbûr içün ber-vech-i muharrer târih-i mezkûrede emr-i şerîfim virilmiş olmağla inhâ olunduğu üzere idüğü sûretde (…) (…) ve öteden berü neseb-i şerîfden idüğü ma’lûm (…) olanlar cevr ve taaddîden himâyet ve sıyânet olunmaları bâbında yedlerine (…) mukaddemâ sâdır olan emr-i âlî mantûkunca amel olunmak içün emr-i şerîfim i’tâ’sını bi’i-fi’l (…) olan Mahmud (…) dâme mecdûhu i’lâm itmeğin i’lâmı mûcebince amel olunmak bâbında Fî Evâil-i Cemâziye’l-evvel sene 218

3787 ‑ Numaralı Sicil Âmid Mahkemesi

(H. 1232 – 1233 / M. 1817 – 1818)

Şeyhbizinli aşiretinden Şeyhmus b. Seyyid Mirza'nın seyyidlerden olduğu Hâlâ medîne‑i Âmid'de Kāimmakām‑ı Nakībüleşrâf es‑Seyyid Ömer Efendi meclis‑i şer‘‑i şerîf‑i enverde işbu bâ‘isü'l‑kitâb Şeyhmus b. Seyyid Mirza mahzarında üzerine da‘vâ ve tasvîr müdde‘âsında "merkūm Şeyhbizinli aşiretinden olup re‘âyâdan iken hilâf‑ı şer‘ ve mugāyir‑i rızâ başına alâmet‑i hadrâ vaz‘ etmekle ma‘rifet‑i şer‘ ile menʻ u def‘i matlûbumdur" deyü ba‘de'd‑da‘vâ ve'l‑istintâk merkūm cevâbında "âbâ vü ecdâdım sâdâtdan olup cümlesi başlarına alâmet‑i hadrâ vaz‘ ve eşrâfdan (…) olagelmişlerdir" dedikde efendi‑i mûmâileyh ber‑vech‑i muharrer olduğunu inkâr edicek merkūmdan ber‑vefk‑ı müdde‘â beyyine taleb olundukda şühûd‑ı ahrâr‑ı ricâl‑i müslimînden Diyab b. Şaban, Salih b. Halid vesâirleri meclis‑i şer‘‑i şerîfe li‑ecli'ş‑şehâde hâzırân olup isre'l‑istişhâd her birleri "merkūm Seyyid Şeyhmus b. Seyyid Mirza'nın takrîr‑i meşrûhu üzere edâ‑yı şehâdet‑i şer‘iyye eylediklerinde şehâdetleri ba‘de't‑tezkiye hayyiz‑i kabûlde olmağın mûcebince merkūm Seyyid Şeyhmus eben an‑ceddin sâdâtdan olup efendi‑i mûmâileyhin bî‑vech‑i şer‘î mu‘ârazadan men‘ olunduğu hıfzan li'l‑makāl mâ vaka‘a bi't‑taleb ketb ü tahrîr olundu. Hurrire fî evâili Cumâdelâhire sene selâse ve selâsîn ve mi’eteyn ve elf [Şühûdü'l‑hâl]: İbrahim Efendi, Muhzırbaşı Mehmed Ağa, Mollâ İbrahim ve gayruhum ‑

3803 ‑ Numaralı Sicil Şer‘İyye Sicilleri Âmid Mahkemesi

(H. 1263 – 1264 / M. 1847 – 1848)

Habkerme köyünden Rahime bt. Hüseyin ile Mir Yasin arasındaki nikâhın geçerli olduğu Habkerme karyesinde sâkine Şeyhbizinli aşîretinden Rahime bt. Hüseyin nâm bikr‑i bâliğa meclis[de] Mîr Yasin tarafından vekîli babası Mehmed mahzarında üzerine da‘vâ ve takrîr‑i kelâmında "ammim olup işbu hâzır bi'l‑meclis olan Monlâ Ahmed bana haber eylediği beni vekîl ile nikâhın merkūm Mîr Yasin'e akd edelim, ben dahi havfımdan vekîl eyledim, nikâhımı merkūm Mîr Yasin'e akd eyledi, ben merkūm Mîr Yasin'i istemem" dediğimde merkum Mehmed ve Monlâ Ahmed cevâbında kerhi inkâr ve nikâhın sahîh olduğu kayıd şüd. Fî 11 C. sene [12]63

2.3 Mardin Sancağı Diyarbekir Eyaleti

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 154

Mardin Kazâsı’ndan Şeyhbizinli Aşîreti’nden ve sâdât-ı kiramdan olanların ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken ve bunların kendi geçimleri için besledikleri yüzellişer adet koyunlarından âdet-i ağnâm vergisi almak kanunlara aykırı iken, âdet-i ağnamları toplayan me’mûrlar bunların yüzellişer âdet koyunlarından da vergi almak istemektedirler.

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 154

Sivas kadısına ve Kütahya ve Amid kadılarına (hüküm ki) Mardin Kazâsı’ndan Şeyhbizinli Aşîreti’nden Seyyid Hasan ve Seyyid (…) ve Seyyid Ali zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi temessük ve hüccetleri olub ve bu makule sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan kendü sebeb-i maîşetleri içün besledükleri yüzellişer aded koyunlarından âdet-i ağnâm alınmak hilâf-ı kanûn iken âdet-i ağnâm cem’ine me’mûr olanlar yüzellişer aded koyunlarınızdan dahi âdet-i ağnâm aluruz deyü taht-ı kazânızda mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde taaddîden hâli olmadukların bildürüb hilâf-ı kanûn olvechle taaddîlerin men’ ve def’ olunmak bâbında hüküm ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün emr-i şerifim yazılmışdır Fî Evâil-i Ramazân sene 1180

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 167

Sivas kadısına ve Kütahya Kazâsı nâibine (hüküm ki) Mardin Kazâsı’ndan göçebe ve Şeyhbizinli tâifesinden sâdât-ı kirâmdan (…) (…) Seyyid Nebî ve Seyyid Musa ve Seyyid Veli ve Seyyid Ahmed ve Seyyid İbrahim zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bî siyâdet hüccetleri olub tasarruflarında kendü sebeb-i maîşetleriçün besledükleri yüzellişer aded koyunlarından âdet-i ağnâm talebiyle hilâf-ı kanûn taaddî olunmaları îcâb itmez iken âdet-i ağnâm cem’ine me’mûr olanlar tasarrufunuzda sebeb-i maîşetiniziçün olan yüzellişer aded koyunlarınızdan resm-i ağnâmı cebren alurum deyü taht-ı kazânızda mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde hilâf-ı kanûn taaddî ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka nâmıyla rencîdeden hâli olmadukların bildürüb hilâf-ı kanûn olvechle olan taaddîleri men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâhir-i Muharrem sene 1181

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 168

Sivas kadısına ve Kütahya Kazâsı nâibine (hüküm ki) Mardin Kazâsı’nda göçebe ve Şeyhbizinli tâifesinden sâdât-ı kirâmdan Seyyid Osman ve Seyyid Yusuf ve Seyyid Ömer ve Seyyid Süleyman ve Seyyid Mustafa ve Seyyid Ali ve Seyyid (…) ve Seyyid Ahmed ve Seyyid Hüseyin zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bî siyâdet hüccetleri olub tasarruflarında kendü sebeb-i maîşetleriçün besledükleri yüzellişer aded koyunlarından âdet-i ağnâm talebiyle hilâf-ı kanûn taaddî olunmaları îcâb itmez iken âdet-i ağnâm cem’ine me’mûr olanlar tasarrufunuzda sebeb-i maişetiniziçün olan yüzellişer aded koyunlarınızdan resm-i ağnâmı cebren alurum deyü taht-ı kazânızda mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde hilâfı kanûn taaddî ve ehl-i (örf ) tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka nâmıyla rencîdeden hâli olmadukların bildürüb hilâf-ı kanûn olvechle olan taaddîleri men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ eyledükleriecilden kanûn üzere amel olunmak içün emr-i şerîfe yazılmışdır Fî Evâhir-i Muharrem sene 181

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 168

Sivas kadısına ve Kütahya Kazâsı nâibine (hüküm ki) Mardin Kazâsı’nda göçebe ve Şeyhbizinli tâifesinden sâdât-ı kirâmdan Seyyid (…) Mehmed ve Seyyid (…) ve Seyyid Yusuf ve Seyyid İbrahim ve Seyyid Muhammed ve Seyyid Molla İsmail ve Seyyid Mustafa ve Seyyid Resûl zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bî siyâdet hüccetleri olub tasarruflarında kendü sebeb-i maîşetleriçün besledükleri yüzellişer aded koyunlarından âdet-i ağnâm talebiyle hilâf-ı kanûn taaddî olunmaları îcâb itmez iken âdet-i ağnâm cem’ine me’mûr olanlar tasarrufunuzda sebeb-i maişetiniziçün olan yüzellişer aded koyunlarınızdan resm-i ağnâmı cebren alurum deyü taht-ı kazânızda mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde hilâf-ı kanûn taaddî ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka nâmıyla rencîdeden hâli olmadukların bildürüb hilâf-ı kanûn olvechle olan taaddîleri men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün emr-i şerîfim yazılmışdır Fî Evâhir-i Muharrem sene 181

2.4 Konar-Göçer Ekradı Diyarbekir Eyaleti

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 86

Konar-göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden Seyyid Yusuf ve oğulları Seyyid Mehmed, Seyyid Hüseyin ve Seyyid Hasan’ın ellerinden sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken ve sâdât-ı kimdan olanların kendi geçimleri için besledikleri yüzellişer adet koyunlarından âdet-i ağnâm vergisi alınması kanûnlara aykırı iken, âdet-i ağnâm vergisini toplamaya memûr olanlar, bunların yüzellişer adet koyunlarından da vergi talep etmektedir.

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 233

Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kiramdan olanların ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken ve bunlardan rüsum-u raiyyet ve sâir vergi alınması kanunlara aykırı iken, köy zâbiti ve aşiret beyi taraflarından bunlardan rüsum-u raiyyet, yem ve yiyecek talep edilmektedir. Bundan başka köy zabitine hâsıl kayd olunmuş yaylak ve kışlak yerlerini kullanmadıkları halde yaylak ve kışlak vergisi de istenmektedir.

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 230

Konar-göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kiramdan olanların ellerinden sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken ve tasarruflarından avârız hânesine bağlı vergi alınması gereken emlâk ve yerleri yokken, bunlardan kanunlara aykırı olarak vergi talep edilmektedir.

Defter Numarası: 4

Sayfa Numarası: 16

Şeyhbizinli Aşîreti’nden, sâdât-ı kiramdan olanların ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri bulunmaktadır. Bunlar eskiden beri tasarruflarında bulunan yaylak ve kışlak yerlerinin vergilerini ödemektedirler. Bunların Diyarbakır’da bulunan kasaba ve köy topraklarında avârız hânesine bağlı vergi alınması gereken emlâk ve yerleri yokken, bunlardan kanunlara aykırı olarak vergi talep edilmektedir.

Defter Numarası: 4

Sayfa Numarası: 79

Konar-göçer Şeyhbizinli Aşîret’iden bazı kimselerin ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri vardır ve Ergani Kazâsı’na bağlı Kafirdağı’nda bulunan yaylak ve kışlaklarının vergilerini ödemektedirler. Diyarbakır’da gelip geçtikleri kasaba ve köy topralşarında tasarruflarında avârız hânesine bağlı olarak vergi ödemeleri gereken emlâk ve yerleri olmadığı halde, bunlardan kanunlara aykırı olarak vergi talep edilmektedir. Bu durumu daha önce dilekçe ile divâna bildirmişlerdir. Bunların Diyarbakır’ın kasaba ve köylerinde vergi alınması gereken emlâk ve yerleri yoksa vergi talebinde bulunulmaması için bu hüküm yazılmıştır.

Defter Numarası: 5

Sayfa Numarası: 196

Konar-göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden, sâdat-ı kiramdan bazı kimselerin ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri bulunmaktadır. Bunlar Ergani Kazâsı’nda bulunan yaylak ve kışlaklarının vergisini ödemektedirler. Ancak Diyarbakır’ın kasaba ve köylerinde vergi alınması gereken emlâk ve yerleri bulunmamaktadır. Buna rağmen bunlardan kanunlara aykırı olarak vergi talep edilmektedir.

Defter Numarası: 5

Sayfa Numarası: 284

Konar-göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden, sâdat-ı kiramdan bazı kimselerin ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri bulunmaktadır. Bunlar Ergani Ma’deni Kazâsı’nda ki Kafirdağı’nda bulunan yaylak ve kışlaklarının vergisini ödemektedirler. Ancak Diyarbakır’ın kasaba ve köylerinde vergi alınması gereken emlâk ve yerleri bulunmamaktadır. Buna rağmen bunlardan kanunlara aykırı olarak vergi talep edilmektedir.

Defter Numarası: 6

Sayfa Numarası: 51

Konar-göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden, sâdat-ı kiramdan bazı kimselerin ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri bulunmaktadır. Bunlar Ergani Ma’deni Kazâsı’nda ki Kafirdağı’nda bulunan yaylak ve kışlaklarının vergisini ödemektedirler. Ancak Diyarbakır’ın kasaba ve köylerinde vergi alınması gereken emlâk ve yerleri bulunmamaktadır. Buna rağmen bunlardan kanunlara aykırı olarak vergi talep edilmektedir.

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 86

( ) ve ( ) kadılarına Mardin naibine (hüküm ki) Konar göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kirâmdan Seyyid Yusuf ve oğulları Seyyid Mehmed ve Seyyid Hüseyin ve Seyyid Hasan zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’nneseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi temessük ve hüccetleri olub ve bu makule sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan kendü sebeb-i maîşetleri içün besledükleri yüzellişer aded koyunlarından âdet-i ağnâm alınmak hilâf-ı kanûn iken âdet-i ağnâm cem’ine me’mûr olanlar yüzellişer aded koyunlarınızdan dahi âdet-i ağnâm aluruz deyü taht-ı kazânızda mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde hilâf-ı kanûn taaddî ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka nâmıyla taaddîden hâli olmadukların bildürüb hilâf-ı kanûn ol vechle olan taaddîlerin men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fi Evâil-i Ramazân sene 1178

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 230

Erzurum ve Amid kadılarına Çermik kadısına (hüküm ki) Konar göçer tâifesinden Şeyhbizinli Aşîreti’nden Seyyid (…) ve Seyyid Yaşar ve Seyyid Osman ve Seyyid (…) ve Seyyid (…) zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’nneseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub sâlifü’z-zikr kazâlara tâbi ( ) ve ( ) ve ( ) ve ( ) (nâm) karyeler topraklarında zabt ve tasarruflarında hâne-i avarıza bağlu tekâlif alınmak îcâb ider reâyâ ve emlâk ve yerleri olmayub hilâf-ı kanûn rüsûm-u raiyyet ve tekâlîf mutalebesiyle rencîde olunmak îcâb itmez iken kurâ-i merkume ahâlîleri avârız ve imdâd-ı hazariye ve sâir emr-i şerîfimle vârid olan tekâlîfden sizdahi bizimle maan hisse viriniz deyü taaddî ve kurâ-i mezbûre zâbitleri rüsûm-u raiyyet ve mîr-i mîran ve mütesellim ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka ve müft ü meccânen koyun ve kuzu ve bal ve yağ ve yumurta ve yoğurt ve sâir bed ü mezâlim nâmıyla akçe talebi ile rencîde ve remîde eyledüklerin bildürüb hilâf-ı kanûn olvechle olan müdâhaleleri men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledüğü ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâil-i Ramazân sene 1188

Defter Numarası : 4

Sayfa Numarası : 31

Diyarbekr ve Erzurum ve Kütahya eyâletlerinde zikr-i âti sâdât-ı kirâmın mürûr u ubûr eyledükleri mahallerin kuzât ve nevvâbına hüküm ki Sâdât-ı kirâmdan (…) sadatü’l-kirâm Seyyid Reşid ve (…) Şeyh Hüseyin kızı Şerife Fatma ve mezbûr Seyyid Reşid’in oğlu Seyyid Mehmed ve Seyyid Ali ve İsmail ve oğlu Seyyid Haydar ve oğlu Seyyid Molla İsmail ve oğlu Seyyid Ali ve Seyyid Osman ve Seyyid Mehmed ve Seyyid (…) ve mezbûr Molla İsmail’in karındaşı Mehmed ve oğulları Seyyid Mustafa ve Seyyid Hüseyin ve Seyyid Ahmed ve yine Seyyid Monla İsmail’in karındaşı oğlu Esseyyd Mahmud ve oğulları Seyyid Resûl ve Esseyyid (…) ve Seyyid Hüseyin zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine yedlerinde İstanbul nükebâsından memhûr ve ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub bu makule sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan rüsûm-u raiyyet mutâlebesiyle taaddî ve rencîde olunmaları îcâb itmez iken havâss-ı hümâyûnumdan aşîret-i Şeyhbizinli Mukataası karyelerinin voyvodaları olanlar sizler mukataa-i mezbûre karyeleri reâyâsındansız deyü mürûr u ubûr eyledükleri Amid ve Erzurum ve Erzincan ve Bayburd ve Kelkit ve Kütahya ve Kengiri taraflarından baş harcı nâmıyla resm-i raiyyet mutâlebesi ve sâir bed’ ü mezâlim ile taaddî ve rencide eyledüklerin bildürüb hilâf-ı kanûn mürûr u ubûr eyledükleri mahallerde rüsûm-u raiyyet talebi ve sâir bed ü mezâlim ile zâhir olan müdâhale ve taaddîleri men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ ve dîvân-ı hümâyûnumdan kanûn suâl olundukda bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine yedlerinde İstanbul nükebâsından memhûr ve ma’mûl bi hüccet ve temessükleri varise bu makule sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olduklarından rüsûm-u raiyyet mutâlebesi hilâf-ı kanûn olub dahl iden has karyeleri zâbiti tarafından rüsûm-u raiyyet mutâlebesiyle taaddî itdürülmemek içün kanûn üzere emr-i şerîf yazılageldüğü tahrîr olmağla kanûn üzere amel olunmak içün emrim yazılmışdır Evâil-i Zilka’de sene 1195

Defter Numarası : 4

Sayfa Numarası : 34

Amid monlasına ve eyâlet-i Diyarbekr’de vâki zikr-i âtî mürûrunun bulunduğu kazâların kuzât ve nevvâbına hüküm ki İmam Basri evlâdından sâdât-ı kirâmdan konar ve göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden Esseyyid Molla Ahmed ve oğulları Seyyid Hasan ve Seyyid Mehmed ve Seyyid Hüseyin ve Seyyid Osman ve karındaşı Cebrail ve Seyyid Abdi ve Seyyid Yusuf zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub Ma’den Kazâsı’na tâbi Kafirdağı nâm mahallde vâki eben an cedd mutasarrıf oldukları resimlü yaylakları resimlü yaylaklarına zamanında hayvânâtlarıyla varub çıkub yaylayub otundan ve suyundan intifâ’ ve tahammüllerine göre resm-i yaylakların sâhîb-i arza edâ idüb eyâlet-i Diyarbekr’de mürûr u ubûr eyledükleri ba’zı kasabât ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu emlâk ve yerleri olmayub tekâlif mutâlebesiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken ahâlîsi zuhûr ve avârız ve hazariyye ve sâir evâmir-i şerîfe ile vârid olan tekâlîfden siz dahi bizimle maan viriniz deyü taaddî ve sâhîb-i arz dahi hilâf-ı kanûn resm-i raiyyet ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka ve müft ü meccânen bed ü mezâlim-i muhdese mutâlebesiyle taaddî ve rencîdelerinden ahvâlleri dîger-gûn ve mükerrerü’l-hâl oldukların ve bu bâbda yedlerinde sâdât-ı hüccetleri ve temessükleri oldukların mukaddemâ inhâ ve yedlerinde olan senedâtları mûcebince amel olunub hilâf-ı kanûn ziyâde talebiyle ve resm-i raiyyet ve tekâlîf ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka ve müft-ü meccânen yem ve yemek ve sâir bed ü mezâlim-i muhdese mutâlebesiyle rencide itdürülmeyüb men’ve def’ olunmak bâbında mukaddemâ istid’â ve dîvân-ı hümâyûnum kaleminden kanûn suâl olundukda bunlar konar ve göçer tâifesinden ve sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub eyâlet-i Diyarbekr’de mürûr u ubûr eyledükleri kasabât ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında avârız hânesine bağlu tekâlîf alınmak îcâb ider emlâk ve yerleri yoğise ehl-i örf tâifesi taraflarından bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddîleri mugayir-i kanûndur deyü tahrîr olunmağla kanûn üzere amel olunmak içün binyüzdoksanbeş senesi evâhir-i muharreminde emr-i şerîfim sâdır olmuşiken mugayir-i emr-i âli ehl-i örf tâifesi taraflarından hilâf-ı şer’ ve kanûn ve bilâ emr-i hümâyûn (…) ve (…) ile akçe mutâlebesiyle rencîdelerinden hâlleri dîger-gûn olduğun bildürüb mukaddemâ sâdır olan emr-i şerîfim mûcebince amel olunmak bâbında müceddeden hükm-ü hümâyûnum ricâ ve dîvân-ı hümâyûnumda mahfuz kuyûd-u ahkâma mürâcaât olundukda târîh-i mezburda vech-i meşrûh üzere emr-i şerîfim virildiği mestûr ve mukayyed olmağın mukaddemâ sâdır olan emr-i şerifim mûcebince (amel) olunmak içün yazılmışdır Fî Evâsıt-ı Zilka’de sene 1195

Amid monlasına ve eyâlet-i Diyarbekr’de vâki zikr-i âtî mürûrunun bulunduğu kazâların kuzât ve nevvâbına hüküm ki

İmam Bâkıri evlâdından sâdât-ı kirâmdan konar ve göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden Seyyid Molla Osman ve oğulları Seyyid Ahmed ve Molla Mehmed ve Seyyid Ali ve Seyyid Veli ve (…) oğlu Ömer ve Ramazan zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub Ergani Kazâsı’na tâbi’ Kafirdağı nâm mahallde vâki eben an cedd mutasarrıf oldukları resimlü yaylakları resimlü yaylaklarına zamânında hayvânâtlarıyla varub çıkub yaylayub otundan ve suyundan intifâ’ ve tahammüllerine göre resm-i yaylakların sâhib-i arza edâ idüb eyâlet-i Diyarbekr’de mürûr u ubûr eyledükleri ba’zı kasabât ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu emlâk ve yerleri olmayub tekâlîf mutâlebesiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken ahâlîsi zuhur ve avârız ve hazariyye ve sâir evâmir-i şerîfe ile vârid olan tekâlîfden siz dahi bizimle maan hisse viriniz deyü taaddî ve sâhib-i arz dahi hilâf-ı kanûn resm-i raiyyet ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerif tekâlîf-i şâkka ve müft ü meccânen bed ü mezâlim-i muhdese mutâlebesiyle taaddî ve rencîdelerinden ahvâlleri dîger-gûn ve (…) oldukların ve bu bâbda yedlerinde sâdât-ı hüccetleri ve temessükleri oldukların bildürüb yedrinde olan senedâtları mûcebince amel olunub hilâf-ı kanûn ziyâde talebi ve resm-i raiyyet ve tekâlîf ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka ve müft ü meccânen yem ve yemek ve sâir bed ü mezâlim-i muhdese mutâlebesiyle rencîde itdürülmeyüb men’ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâhir-i Zilka’de sene 195

Defter Numarası : 4

Sayfa Numarası : 79

Amid monlasına ve eyâlet-i Diyarbekr’de vâki zikr-i âtî mürûrunun bulunduğu kazâların kuzât ve nevvâbına küküm ki İmam Bâkıri evlâdından sâdât-ı kirâmdan konar ve göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden Seyyid Monla Ahmed ve oğulları Seyyid Hasan ve Seyyid Hüseyin ve Seyyid Mehmed ve Seyyid Osman ve karındaşı Seyyid Cebrail ve Seyyid Yusuf zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub Ergani Ma’deni Kazâsı’na tâbi Kafirdağı nam mahallde vâki eben an cedd mutasarrıf oldukları resimlü yaylak ve kışlak yerlerine zamânında hayvânâtlarıyla varub yaylayub ve kışlayub otundan ve suyundan intifâ’ ve tahammüllerine göre resm-i yaylakların sâhib-i arza edâ idüb eyâlet-i Diyarbekr’de mürûr u ubûr eyledükleri ba’zı kasabât ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu emlâk ve yerleri olmayub tekâlîf mutâlebesiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken ahâlîsi zuhûr ve avârız ve hazariyye ve sâir evâmir-i şerîfe ile vârid olan tekâlîfden siz dahi maan bizimle viriniz deyü tekâlîf talebiyle taaddî ve sâhib-i arz tarafından dahi hilâf-ı kanûn resm-i raiyyet ve ehl-i örf tâifesi taraflarından bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka ve müft-ü meccânen bed ü mezâlim-i muhdese mutâlebesiyle taaddî ve rencîdeden ahvâlleri dîgergûn oldukların yedlerinde olan sâdât-ı hüccet ve temessükleri ibrâzıyla mukaddemâ inhâ ve yedlerinde olan senedâtları mûceblerince amel olunub hilâf-ı kanûn olvechle zâhir olan taaddînin men’ve def’ olunmasın istidâ’ eyledüklerinden dîvân-ı hümâyûnumdan kanûn lede’s-suâl bunlar konar ve göçer tâifesinden ve sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub eyâlet-i Diyarbekr’de mürûr u ubûr eyledükleri kasabât ve kurâ topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında avârız hânesine bağlu tekâlîf alınmak îcâb ider emlâk ve yerleri yoğise ehl-i örf tâifesi taraflarından bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddîleri mugayir-i kanûn idüğü ba’de’t-tahrîr kanûn üzere amel bâbında binyüzdoksanbeş senesi evâhir-i muharreminde emr-i şerîfim sâdır olmuşiken mugayir-i emr-i âlî ehl-i örf tâifesi taraflarından hilâf-ı kanûn ve bilâ em-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesi ve (…) bahâne ile akçe mutâlebesiyle rencîdelerinden hâlleri dîgergûn olduğun tekrar inhâ ve istidâ’ ve mukaddemâ sâdır olan emr-i şerîfim mûcebince amel olunmak içün doksanbeş senesi evâsıt-ı Zilka’de’sinde diğer bir kıt’a evâmir-i şerîfim sâdır olmuşiken mezkûrlar bir dürlü (…) ve mündefi’ olunmayub mugayir-i emr-i âlî ahâlî-i merkume taraflarından hisse-i tekâlîf talebi ve sâhib-i arz taraflarından rüsûm-u raiyyet ve ehl-i örf câniblerinden dahi hilâf-ı kanûn ve emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka talebi ve müft ü meccânen yem ve yemek ve sâir bed ü mezâlim ile akçe mutâlebesiyle (…) taaddî ve rencîdeden hâli olmadukların bu def’a dahi inhâ ve mukaddemâ sâdır olan emr-i şerîfim mûcebince hilâf-ı kanûn ve bilâ emr-i şerîf olvechle zâhir olan mezâlim ve taaddînin üzerlerinden men’ ve def’ olunması bâbında müceddeden hükm-ü hümâyûnum istid’â ve dîvân-ı hümâyûnumda mahfûz kuyûd-u ahkâma mürâcaât olundukda vech-i meşrûh tevârîh-i mezbûrede evâmir-i şerifim virildüğü mestûr ve mukayyed bulumağın mukaddemâ sâdır olan emr-i şerifim mûcebince kanûn üzere amel olunmak içün emr-i şerîfim yazılmışdır Fî Evâsıt-ı Safer sene 198

2.5 Şeyhbizini Cemaati Diyarbekir Eyaleti

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 50

Şeyhbizinli Aşîeti’nden üçyüz kadar hâne yaylaklarından gelirlerken, Palu Sancağı’na bağlı Bulanık Nâhiyesi sâkinlerinden, Milli Aşîreti’nden Ömerkânlı Oymağı eşkıyâsı, Bulanık Nâhiyesi eşkıyasıyla beraber bunların üzerine saldırmış, altmış tane at ve öküzlerini, mâl ve eşyalarını ve dörtbinden fazla koyunlarını gasb etmişlerdir. Bunlardan başka Şeyhbizinli Aşîreti’nden Hüseyin’in ikibinbeşyüz guruşunu almışlardır.

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 130

Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdât-ı kiramdan Halil ve Hüseyin’in, aşîret beyleri olan Yusuf, Süleyman ve Maksud’a herhangi bir borçları yokken, bunlar Halil ve Hüseyin’in aşîret masrafı adıyla kırkdört guruşluk malını gasb etmişler ve yirmi gün hapsetmişlerdir.

Defter Numarası: 4

Sayfa Numarası: 63

Konar-göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden Seyyid Ahmed ve kardeşi Seyyid Mehmed, Seyyid Mahmud ve Seyyid Ali’nin ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken ve Diyarbakır’da gelip geçtikleri kasaba ve köy topraklarında tasarruflarında avârız hânesine bağlı vergi alınması gereken emlâk ve yerleri yokken, bunlardan kanunlara aykırı olarak vergi talep edilmektedir.

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 391

Şeyhbizinli Cemâati’nden, sâdât-ı kiramdan bazı kimselerin ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken ve avârız hânesine bağlı vergi alınması gereken emlâk ve yerleri yokken, bunlardan kanunlara aykırı olarak vergi talep edilmektedir.

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 119

Şeyhbizinli Aşîreti’nden sâdat-ı kiramdan olan bazı kimselerin tasarruflarında, avârız hânesine bağlı olarak vergi alınması gereken emlâk ve yerleri yokken, bulundukları köyün ahâlisi bizimle beraber sizde vergi ödeyin diyerek bunlardan vergi talep etmektedir.

Defter Numarası: 2

Sayfa Numarası: 295

Diyarbekir vâlîsine ve Palu ve ( ) kadılarına hüküm ki Kâsım ve Mehmed Emin veledanı Seyyid Mustafa zîde kadrûhüma ile Şeyhbizinli Aşîreti’nden ma’lûmü’l-esâmî ahâlî-i reâyâ gelip Diyarbekr voyvodalığı aklâmından Şeyhbizinli Aşîreti Mukataası mûmâ-ileyhâ Kâsım ve Mehmed Emin’in ber-vech-i iştirâk mâlikâne uhdelerinde olmağla yüzyetmişbeş senesinde aşîret-i mezbûreden üçyüz mikdârı hâne yaylakdan avdet eyledüklerinde esnâ-yı râhda Palu Sancağı’nda vâki (…) Nâhiyesi sükkânından (…) Aşîreti’nden Ömerkânlı Oymağı eşkıyâsı nâhiye-i mezbûre eşkıyâsıyla yekdil ve üzerlerine hücum idüb hilâf-ı şer’-i şerîf altmış re’s bargir ve öküz ve emvâl ve erzâk ve dört binden mütecâviz koyunların ve yine aşîret-i mezbûre ihtiyârından (…) oğlu Hüseyin nâm kimesnenin dahi ikibinbeşyüz guruş nukudunu yağma ve garet ve ba’de Palu beğzâdelerinden Palu’da sâkin Mustafa nâm şakî varub Akbağ Kasabası eşkıyâsının yedlerinde sâlifü’z-zikr garet eyledükleri emvâl ve eşyâ ve hayvânât ve meblâğ-ı mezbûru ahz ve zabt idüb zimmetinde olmağla taleb eyledüklerinde edâda taallül itmeleriyle müteveffâ Çeteci Abdullah Paşa’ya istid’â (?) ve tarafından mübâşir ta’yîn ve emvâl ve eşyâlarını tahsîl üzere iken vezîr müşâr-ileyh fevt olmağla ihkâk-ı hakk olunmayub reâyâ-yı mezbûra gadr (…) (…) tahsiline ve küllî kesr ve noksân terettübüne bâis olduğun bildürüb mübâşir ma’rifetiyle mahallinde şer’le görülüb merkum Mustafa’nın zimmetinde olan olmikdar guruş ve emvâl ve erzâk ve hayvânât fukarâ tamamen tahsîl bî-kusûr ashâbına redd ve teslîm itdürülüb icrâ-yı hakk olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ eyledükleri ecilden ücret-i mübâşiriyesi mezbûrân Kâsım ve Mehmed taraflarından virilmek üzere senki vezîr müşâr-ileyhsin ma’rifetin ve mübâşir ma’rifetiyle mahallinde şer’le görülüb ihkâk-ı hakk olunmak içün emr-i şerîf yazılmışdır Evâhir-i Safer sene 176

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 158

Amid Kazâsı nâibine hüküm (ki) Konar göçer ekrâd tâifesinden Şeyhbizinli Cemâati’nden sâdât-ı kirâmdan Seyyid Ahmed ve Seyyid İbrahim ve Seyyid Mehmed ve Seyyid Musa zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi siyâdet ve hüccetleri olmağla sebeb-i maişetleri içün besledükleri yüzellişer re’s ağnâmlarından âdet-i ağnâm taleb olunub mâadâ tasarruflarında olan koyunlarından âdet-i ağnâmların edâya râzılar iken cem’ine me’mûr olanlar yüzellişer re’s ağnâmlarından dahi âdet-i ağnâm talebiyle taaddî eyledüklerin bildürüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîfim ricâ itmeğin kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâsıt-ı Şevvâl sene 1180

Defter Numarası : 3

Sayfa Numarası : 391

Amid kadısına hüküm ki Şeyhbizinli Cemâati’nden sâdât-ı kirâmdan Seyyid Hasan ve Seyyid Hüseyin ve Seyyid Ali ve Seyyid İsmail ve Seyyid Hamza ve Seyyid (…) ve Seyyid (…) ve Seyyid Ömer ve Seyyid Halil zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub Amid Kasabası’na tâbi (…) nâm karyeleri topraklarında bi’l-fi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu tekâlîf olunmak îcâb ider kadîmi reâya emlâk ve yerleri olmayub hilâf-ı kanûn taaddî ( ) îcâb itmez iken kasaba-i mezbûr ve kurâ-i merkum ahâlîleri tarafından avârız ve hazariye ve sâir evâmir-i şerifimle vârid olan tekâlîfden hisse viriniz deyü taaddî ve kasaba ve kuâ zâbitleri dahi resm-i raiyyet ve ehli örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîfi şâkka mutâlebesiyle taaddî eyledüklerin ve bu bâbda da’vâsına muvafık şeyhü’l islâmdan fetvâ-yı şerîfe virildüğün bildürüb fetvâ-yı şerîfeleri mûcebince kanûn üzere amel olunub hilâf-ı kanûn taaddîleri men’ ve def’ olunmak bâbında hükm-ü hümâyûnum ricâ itmeğin kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâsıt-ı Cemâziye’l-evvel sene 1194

2.6 Diyarbekir Eyaleti

Defter Numarası : 4

Sayfa Numarası : 63

Eyâlet-i Diyarbekr’de vâki zikr-i âtî mürûrilerin bulundukları kazâların kuzât ve nevvâbına hüküm (ki) İmam Bâkıri evlâdlarından sâdât-ı kirâmdan konar ve göçer Şeyhbizinli Aşîreti’nden Seyyid Ahmed ve karındaşı Seyyid Mehmed ve Seyyid Mahmud ve Seyyid Ali zîde şerîfihum gelüb bunlar sahîhü’n-neseb sâdât-ı kirâmdan olub isbât-ı neseb eyledüklerine İstanbul nükebâsından yedlerinde ma’mûl bi hüccet ve temessükleri olub eyâlet-i Diyarbekr’de mürûr u ubûr eyledükleri ba’zı kasabât ve kurâ topraklarında bi’lfi’l zabt ve tasarruflarında hâne-i avârıza bağlu tekâlîf alınmak îcâb ider emlâk ve yerleri olmayub tekâlîf ve bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka mutâlebesiyle taaddî olunmaları îcâb itmez iken ahâlî zuhûr ve avârız ve imdâd-ı hazariyye ve sâir evâmir-i şerîfe ile vârid olan tekâlîfden siz dahi bizimle maan hisse viriniz deyü hilâf-ı kanûn ve ehl-i örf tâifesi taraflarından dahi bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka ve sâir bed ü mezâlim ile (…) mutâlebesiyle rencîde ve ahvâlleri dîger-gûn ve mükerrerü’l-hâl bulundukların ve yedlerinde sâdât-ı hüccet ve temessükleri oldukların bildürüb yedlerinde olan senedâtları mûcebince amel olunub hilâf-ı kanûn tekâlîf ve ehl-i örf tâifesi taraflarından bilâ emr-i şerîf tekâlîf-i şâkka ve sâir bed’ ü mezâlim ile rencîde itdürülmeyüb men’ ve def’ olunmak bâbında emr-i şerîf ricâ eyledükleri ecilden kanûn üzere amel olunmak içün yazılmışdır Fî Evâhir-i Safer sene 197

2.7 Siverek Sancağı Diyarbekir Eyaleti

Defter Numarası: 3

Sayfa Numarası: 262

Siverek Kazâsı’na bağlı Daroxin Karyesinden Şeyhbizinli Aşireti’nden ve sâdât-ı kiramdan olan ba’zı kimselerin ellerinde Peygamber soyundan olduklarına dair belgeleri varken ve bunlardan rüsum-u raiyyet vergisi talep edilmesi kanunlara aykırı iken, kasabanın zâbiti bunlardan vergi talep etmektedir.

Defter Numarası: 5

Sayfa Numarası: 380

Siverek Kazası Bizinli Aş’ireti’nden sâdât-ı kiramdan bazı kimselerin ellerinde sâdât-ı kiramdan olduklarına dair belgeleri varken, kasabaları zâbiti bunlardan kanunlara aykırı olarak vergi talep etmektedir.

Daroxin Karyesi Hüseyin b. Nevfel Bey, Mehmed Emin Bey ve Şeyhbizinli aşiretinden bazı kimselerin, Millîli aşiretinden Ömerkânlı oymağı eşkıyasının mal, eşya ve hayvanlarını yağma ettikleri yolundaki iddialarının doğru olmadığı.

Bahsi geçen olayın Siverek Kazasında meydana geldiği öne sürülüyor.

Şeyhbizinli Ekrâdı aşiretinden ve göçebe taifesinden Seyyid İsmail b. Seyyid Mehmed, Seyyid Abdullah, Seyyid Yusuf, Seyyid Mehmed b. Seyyid Ahmed, Seyyid Süleyman vb. seyyidlerden vergi İstenmemesi

Siverek Kazası toprağında Darağun göçebe Şeyh Bizini Aşireti Darağun Siverek’in batısında, Bucak Nahiyesi dâhilinde

Şeyh Bizini Aşiretinin meskûn olduğu bir köydür. Bu dönemde Şeyh Bizini Aşiretinin de hala göçebe olduğu görülmektedir.

S.Ş.S.440, S.171, No: 1212, 1288/1871

Başka geç tarihli bir sicilde “Siverek Sancağının Darağun Karyesinden Arab b. İsmail ve Aherce Karyesinden

Bekir b. Sefer tarifleriyle muarref sahib-i arzuhal Fak Karyesinden Beşşar b. Muhammed sancağı mezkür mahkeme-i şer’iyesinde makud meclis-i şer’de …” 27 Şubat 1872

Ergani halkından Şeyhbizinili Seyyid Hacı Abdülcelil, kardeşi Seyyid Eyüb b. Seyyid Hüseyin ve Seyyid Ali b. Seyyid Halil'in Siverek kazasında vergi vermelerini gerektirir emlâk ve arazileri olmadığı halde Siverek voyvodası ve halkının kendilerini vergi hususunda taciz ettiklerine dair şikâyetçi olmaları Diyarbekir vâlîsi vezîre ve Ergani ve ( ) kadılarına hüküm ki, Ergani kazâsı sâkinlerinden sâdât‑ı kirâmdan Seyyid Hacı Abdülcelil ve karındâşı Seyyid Eyüb b. Seyyid Hüseyin ve Seyyid Ali b. Seyyid Halil ‑zîde şerefuhum‑ gelip bunlar sahîhu'n‑neseb sâdât‑ı kirâmdan olup isbât‑ı neseb eylediklerine İstanbul nukabâsından yedlerinde ma‘mûlün bih temessük ve hüccetleri olup ve Siverek kasabası toprağında bilfi‘l zabt u tasarruflarında tekâlîf alınmak îcâb eder emlâk ve yerleri olmayıp ve bu makūle sahîhu'n‑neseb sâdât‑ı kirâmdan olanlar âhar mahalle iskân tekâlîfi ile ta‘addî vü rencîde Olunmaları hilâf‑ı kanun [iken] Siverek voyvodası ( ) nâm kimesne mücerred celb‑i mâl sevdâsıyla "sizin babanız altmış sene mukaddem kasaba‑i mezbûrede sâkin olurmuş, sizi dahi kasaba‑i mezbûreye iskân eyledim" deyü hilâf‑ı kanun iskân teklîfi ile ta‘addî ve kasaba‑i mezbûre ahâlîsi dahi "emr‑i şerîf ile vârid olan tekâlîfden siz dahi bizimle ma‘an hisse verirsiz" deyü tekâlîf talebiyle ta‘cîz ü rencîdeden hâlî olmadıkların ve bu bâbda da‘vâlarına muvafık fetvâ‑yı şerîfeleri olduğun bildirip fetvâ‑yı şerîfe mûcebince kanun üzere amel olunup mezkûrların hilâf‑ı kanun ve mugāyir‑i fetvâ‑yı münîfe ol vechile zâhir olan ta‘addîleri men‘ u def‘ olunmak bâbında emr‑i şerîfim ricâ ve Dîvân‑ı hümâyûn'um kaleminden kanun[u] suâl olundukda bunların Siverek kazâsına tâbi‘ bir kasaba veyâhûd bir karye toprağında bilfi‘l zabt u tasarruflarına hâne‑i avârıza bağlı tekâlîf olunmak îcâb eder emlâk ve yerleri yoğise ahâlisi emr‑i şerîf ile vâki‘ tekâlîfden bizimle ma‘an hisse verin deyü ta‘addî etmemek DİVAN-I HÜMÂYÛN SİCİLLERİ ve sahîhu'n‑neseb sâdât‑ı kirâmdan olanlar iskân teklîfi ile voyvoda tarafından rencîde olunmamak için Dîvân‑ı hümâyûn'um tarafından kanun üzere şürûtuyla emr‑i şerîf yazılageldiği tahrîr olunmağla kanun üzere amel olunmak için yazılmışdır. Fî evâhiri M. sene 1175

3707 Numaralı Defterin Belge Özetleri

[91a‑1] Şeyhbizinli aşiretinden olup şirket ortağı olan Mehmed, Ahmed ve Hüseyin kardeşlerden Hüseyin'in vefat etmesiyle terekesinin satılarak vârislerine taksim edilmesi Şeyhbizinli aşiretinden olup şirket ortağı olan Mehmed, Ahmed ve Hüseyin kardeşlerden Hüseyin'in vefat etmesiyle terekesinin satılarak vârislerine taksim edilmesi Şeyhbizinli aşîretinden li‑ümmin karındaşlar olup şirket‑i müfâvaza ile şerikler olan Mehmed ve Ahmed ve Hüseyin, merkūm Hüseyin bundan akdem fevt olup verâseti zevcesi Halime bt. Ali ile sagīr oğlu Abdullah'a inhisârı gıbbe't‑tahakkuk sagīr‑i mezbûrun anası olup kıbel‑i şer‘den vasîsi olan mezbûre Halime ma‘rifeti ve ma‘rifet‑i şer‘le ketb u tahrîr ve fürûht olunup ba‘de ihrâci'l‑masârıf ve'd‑düyûn ve'l‑vasiye sahhu'l‑bâkī beyne'l‑verese tevzi ve taksîm olunan muhallefâtı defteridir ki ber‑vech‑i âtî zikr u beyân olunur. Hurrire fî evâili şehri Cumâdelûlâ sene hamse ve sittîn ve mi’eteyn ve elf Sagīr‑i mezbûrun rüşd ü sedâdına değin hisse‑i merkūmesi vasîsi vâlidesi mezbûreye teslîm olunduğu bu [mahalle] şerh verildi. Halime bt. Ali (Şeyhbizinli aşîretinden Hüseyin’in zevcesi)Şeyhbizinli aşiretinden Hüseyin’in oğlu  Tüccar Hacı Ahmed Efendidir.

Sonuç:

XIV. yüzyılda Anadolu merkezli bir devlet olarak kurulan Osmanlı Devleti XVI. yüzyıla gelindiğinde üç kıtaya yayılmış bulunuyordu ve dönemin askeri, siyasi ve iktisadi açıdan en güçlü devleti konumunu elinde bulunduruyordu. Bu kadar geniş bir alana yayılan devlet birçok değişik yapıyı da idare etmek durumundaydı. Bu yapıların en önemli unsurlarından birtanesi de muhakkak ki Osmanlı Devleti içerisinde önemli bir yere sahip olan konargöçer aşiretlerdi. Yerli halkın yanı sıra bu aşiretler daha çok göçebe bir halde yaşıyorlardı. Yaylaklar ve kışlaklar arasında gidip gelerek hayatlarını sürdürüyorlardı. Yavuz Sultan Selim Döneminde bölgenin fethedilmesi ile birlikte ilk tahrir yapıldı. Bölgedeki aşiret Şeyhbizinli aşiretiydi. İncelediğimiz bölge olan Diyarbekir Eyaleti ve Amid Sancağı, Mardin Sancağı, Erzurum Sancağı, Siverek Sancağı, Ergani Kazası Çermik Kazası Konar Göçer aşireti ise bölgede önemli bir yekûna sahip bulunuyorlardı. Bu aşiret kendi ihtiyaçlarının bir bölümünü kendileri karşılıyor ve hayvanlarından elde ettikleri ürünleri merkezlere yakın pazarlarda satarak kendilerinin ihtiyaçları olan şeyleri alıyorlardı. Bölgede bulunan konargöçer aşireti Osmanlı Devleti açısından idaresi zor bir topluluk olarak göze çarpmaktaydı. Sürekli yaylaklar ve kışlaklar arasında hayvanları ile birlikte gidip geldikleri için zaman zaman yerli halkın ekili biçili alanlarına zarar veriyorlardı. Bu nedenle yerli halk ile aşiret arasında sorunlar yaşanabiliyordu. Bununla birlikte yine Osmanlı Devleti bu konargöçer aşiretten vergi almama konusunda bölge Kadılarına bu aşiretin elinde olan fermanlarda sâdât-ı kiramdan oldukları için vergiden muaf oldukları yazılıydı. Bu sebeple Kadıları kendi bölgerine geldiğinde aşiretten vergi taleb ediyorlardı. Fakat konar-göçer aşiretlerin böyle sorunlarının yanı sıra Osmanlı Devleti bunlardan faydalanmayı bilmiştir. Özellikle kuruluş döneminde hudut bölgelerine yerleştirilen aşiretler tüm fertleriyle cengâver olduklarından çok faydalı olmuşlardır. İlerleyen dönemlerde ise Osmanlı Devleti aşiretlerden asker tedarik etme konusunda da girişimlerde bulunmuştur ve özellikle lojistik olarak çok önemli bir yere sahip olan birçok deveyi de bunlardan tedarik etmiştir. Böylelikle Osmanlı Devleti, bu konargöçer aşiretlerden hayvancılk ve askeri alanda fayda sağlamıştır.

Ayrıca araştırğımız Şanlıurfa Siverek İlçesi Kalınağaç (daroxun) köyüne Şeyhbizinilerin hangi kolu ve ilk Daroxun Karyesine yerleşen kimdir ve kaç yılında yerleşmiştir.

Sonuç olarak: Daroxun Karyesindeki Şeyhbizini Aşiretinin  Nofeli Koludur. Nofel oğlu Hüseyin oğlu Tüccar Hacı Ahmed Efendidir. Yıl 1871

Daroxun köyü sakinleride dedelerinin Hüseyin oğlu Tüccar Hacı Ahmed olduğunu söylemektedirler.

Kaynakça

Diyarbekir Şer‘İyye Sicilleri Âmid Mahkemesi

Diyarbakır Ahkâm Defterleri’nde Konar-Göçerler İle İlgili Hükümlerin Transkripsiyonu Ve Değerlendirilmesi Burcu Çelik

https://diyarbakirsicilleri.name.tr/?nerede=ahk03&kategori=defter

                                                                                                                                                                                                                                                 Derleyen: Serhat DEVEBAKAN